“ТОЛЫШЫСТОНИ СЭДО” – ЧЭМЭ СЭДОJЕ!

“ТОЛЫШЫСТОНИ СӘДО” – ЧӘМӘ СӘДОЈЕ!

-Јалла, Амјәзо!

-Јалла, Биләма!

-Вотејдәм, ым һәни амјәзоәти ныбе!

-Чич быә ижән, огардәш бә авә ечокнијә осмони?!

-Чич быәнине ки? Чандә руже мәхлоғ һәммәј гынијә бәјәнды, гәви вотәј һич гуш мәсејдәни, Амјәзоән боштә ид кардејдә!

-Сорәдә и кәрә Ид бејдә, ышты вотәј әве ки, әвән бәмы һәроме? “Ид кардејдәм” вотеәдә ки, һич дастым беко мандә ки? Һежо бә ком, ышты пыт-пыт сә бејдәни ки, бејдәни! Аз нәнәмардәј һәни зынејдәним чич быкәм ки, ты пыт-пыт ныкәј демы! Бывот, чич быә ижән?

-Зә, “Толышыстони сәдо” гыләј вәлвәлә еғандәше бәчәмә кали толышон дылә, мәхлоғ ҹо быә бә ды ҹәбһә, һар гыләјнијән гәво гыләј аваз омејдә. Бә Әһмәдинежади овардәкәс ки, бә Илһам Әлијеви ловә кардәкәс ки, вај-шивән рост кардәкәс ки... Бәс чич бәбе чыми охој? Амјәзо бочи бекардејдәни ыштә сәдо? Охо чымыку парсејдән!

-Чан кәрә воте бәбе, нывыште бәбе? Нывыштымејәни ыштә нәзәр, вәс ныбе?

-Зә, ты, иминәни, бә уруси нывыштә, веј толыш һич һанде зынејдәни бә уруси, дыминәнијән, жәго ғәлизы нывыштә ки, кам Хыдо бәндә сә бекарде бәзне, чиче ышты нәзәр!

-Быми сыханым ни. Жәгоән зынејдәбим ки, ым парсон бәмы доәкәсон бәбен. Чәмәкијон пијејдәшоне ки, һар чиј бәпе соф-ошко бывоти-бынывышти, әвонән һанденҹән сәрәсын. Һички пијејдәшни ки, әзјәт быдә бәштә мазги, һарки роһатиш пијејдә!

-Чымы мәслоһат жыгоје: Бој, сыфтә ды-се кәлимә бывот бә Әһмәдинежади нывыштә быә Овардномә барәдә. Һәлә ки ән јолә һәсбәһс чәј әтрофәдә шејдә. Чәј мыәллифон гыләјни вотејдә ки, әј гуја нывыштәше ыштә шәхси нәзәр. Гыләј гырд кәноә толыш вотејдә ки, ә Овардномә нывыштәшоне “фылон” вырәдә, чәјо мәҹбур кардәшоне ки, ә хонәхон имзо быкән әј. Ты чич вотејдәш?

-“Мәҹбуријәти” барәдә һичи воте әзыним, имон азизе. Гирәм жәго гыләј чиј һәғиғәтән һестебу, бәвәдә мыәллифон ыштән бә ҹигә омәнинин, окардәнинин вотәнинин ки, мәхлоғ бызны че мәсәлә мәғзи. Ошко нывыште нызнонән, һич ныбу гәдә ишорәј быжәнын, әмә сәбәрәсемон. Бәмыку мәлумот һесте ки, бә ҹо толышонән овардән бы барәдә, әвон рози быәнин! Чымон ҹон бејәши, рози быәнәбәјн? Бәлкәм јолә вәзифәшон һесте ки, тарсән дасто бебәше? Хыдо ағыл быдә бә жәләвони! Аз чич бәзнем воте?

            Интаси чә имзо ноәкәсон ды кәс Озорбојҹонәдәј, әвони, бывотәмон, мәҹбур карде бәзнен. Семинә кәси чичи мәҹбур карде бәзнен? Охо, әв веј вахте бешә шә бә ҹо мәһол, чәјоән һежо мышғоле де ови лил карде. Чәј мәҹбуријәт иглә чиј бәзне бе ки, бәј сыхан бәзнен дој ки, вабәдон бә мәмләкәт. Интаси ижән вотејдәм, ыштә имони суте әзыним, бәпе дырыст бызным вағеә чокнә быә, чәјо бывотым.

            Овәләку быә, ја вәлвәләку, чы фәрғыш һесте? Бәштә хәлғи бәпе чанә дышмен быби ки, бә Ирони президенти жәго оварди! Ымән које? Чә имзо ноәкәсон имон чуне ше бәс? Охо чәвон ды кәс Ғырон баһанде, гыләјни нымож бывоте! Жыго ибодәт кардејдән бә Хыдо? Ымһа, ымруж Бокујәдә конфранс дәвонејдән Ирони Озорбојҹони барәдә, выло кардејдән Ирони. Бочи бәс әвон лолин, гыләј сыхан вотејдәнин, овардејдәнин бә һукмәти ки, охо шымә чичон пијејдә Иронику, шымә ки мардә Иронәдә?!

            Манде “шәхси нәзәр”, есә веј толышон пәјдо быән, һәммәјән бә иддон ки, мәвотбән әвон шәхсинбән! “Шәхс бе” иминә шәрт ыме ки, одәм бәпе һурмәт бынә бәштә инсонәти, бәштә хәлғи; хәлғи номо ја чәј барәдә гыләј ко гәтеәдә, са кәрә но-пегәт быкә. Ымони кардејдәныбу, әв шәхс ни, “гуждә”је! 

-Бәс чәмә ә бебәхтә толышә ҹәмјәти јоли вотәјон барәдә чиче ышты нәзәр?

-Бејдәни зыне, бә нали жәјдә, ја бә мехи? Чич бәбе воте чәј барәдә? Һукмәт бәчәј дим вотејдә ки, “толыш, ты одәм ниш бы мәмләкәтәдә! Ышты һәхы ни боштә рәдио ја телевизијә окәј”! Бәј вотејдән ки, “чанә пијејдә, бәнә ҹингәнә еши бә мәјдон, рахс быкә, маһне баһанд боштә, әмма рәдио-телевизијә номи мәгәт”! Чиче чы сыханон мәно? Ыме ки, һисоб быкә, ту кардејдән бәшты гыләј дими! Интаси ты – толыш, жыбызын, ангивинә шонышон дәсујә бәшты дими, әве гордынејдәш ыштә ә дими ки, боән бымијән дәсујән ә зәһриморә “ангивини”! Чыми бәпештән ыштә гәви нојдә ели роәдә, һа гәвомәј вотејдә “толышә сепараткорон” барәдә. Чәј гырдокәноәдә быә ҹывононән јаһу рост кардејдән ки, сывој әвон мәвотбән һички һич ко кардејдәнијбән толышон роәдә!

Бәмы есә даныбәме ки, быныштым тәһлил быкәм чәвон нывыштәјон. Иглә ыми бәзнем воте ки, чәвон дәрәсә чиј әве, әјән нывыштејдән. Бычыми горән одәми кыште әбыни ки? Һа быдә быжијын, лузәфырс быкән боштә, шәв-руж пусты-лу быкән ыштәни Озорбојҹони (һукмәти) роәдә, һежо ғәссәм бәһән ки, мәвотбән “тыркон быјәнбән де толышон”! Ым чокнә быјәтије ки, бәты имкон дојдәнин рәдио окәј боштә, баһанди-бынывышти ыштә нәнә зывонәдә? Бә жәләвони шикили дијә кардејдәш, бә чарчивә дәвыжијејдәни, әмма чич быкәм ки, зынәјыш анәје!

-Ты ыштән гәпы жәни дечәмә толышон?

-Бочи гәпым жәни? Жәме, һәлбәттә!

-Чич вотејдән рәдио барәдә?

-Һәғиғәт ыме ки, ды-се кәсику мәсәме ки, әвон норозин ки, бочи ермәнијон окардәнинин боәмә рәдио? Жыго сәрәсәм ки, кали кәсон тәрәддудәдән, бә гыләј ғәрор оме зынејдәнин! Гәпым жә дејәвон, веј одәмон сәрәсән ыштә сәһви. Ыштә мәнфи фикирәдә мандәкәсән һесте ки, жәгоән мандә. Һа быдә бымандоәни, веј јолә фаҹиә ни ки ым? Жәләвон ды-се кәс раст омә бәмы. Бы зори хәлғи дыләдә һар фикирәдә быә одәмон быәнининәни. Әмма веј зоонән һич шәк вардејдәнин ки, чы рәдио обе веј чокә које бо толышон! Јәне, воте пијејдәме ки, хәлғи әксәријәт “әһсән!” вотејдә, ды кәшышон рәсејдәни ки, лап быпәрын!

-Лап чокәни! Мадәм хәлғи вејни шојво кардејдә, бәс бы рәдио етироз кардәкәсон ғыјмәт чич быәнине?

-Ә рәдио ки окардәше, конҹо окардәше, ки ко кардејдә әјо, һич фәрғыш ни: “Толышыстони сәдо” һар гылә толыши сәдоје, чәмә сәдоје! Ки бә рәдио јавә дијә кардејдәбу, әв бә толыши, бәчәј сәдо јавә дијә кардејдә! Пијејдә, тикәјән бәрмалә бывотым: “Толышыстони сәдо” дышмен Толыши ијән толышон дышмене! Чыми ҹо ғыјмәтыш бе әзыни! Сыфтә нывыштәмбе, есә сәнибәтон вотејдәм: Һәтто, ә рәдио ыштә дыләдә бо Толыши дышмен һисоб кардәкәсијән һәхыш ни ки, пегәты жәгоән бынывышты! Жәләвон лол быбу бынышто ыштә вырәдә, һич ныбо, зијоныш әбыни бә хәлғи! Озорбојҹони һукмәти, чәј тыркон еғандәшоне бә мәјдон кали толышон, ноәшоне әвон мәләнгу вырәдә, әвонән һа гәвомәј нывыштејдән ки, ғасбу гыләј “молодес” быстәнын! Шымәку “сәғби” пијәкәс ни, һич ныбу хәлғи рысво мәкән дынјоәдә!

Жыго вәс кардејдә, ја һәнијән бывотым?

-Һәни чич вотәниниш ки? Һарчи воте ыштә ғајдәдә. Дәрәсәкәс дәбәрәсе, бә дәмәрәсијән һәзо ләнәт быбу!

-Амин, ја Рәббилаләмин!