hоджи Насир Ашури: Чэмэ Озорбоjджони hукмэтику тэвэггемон hесте…

Һоҹи Насир Ашури: Чәмә Озорбојҹони һукмәтику тәвәггемон һесте…

 

Һоҹи Насир Ашури моәку быә 1958-нә сори декабрә манги

22-дәТолышыстони мәнтәғә Фумәни ди Ғәләрохонәдә. Ибтидои

тәһсилыш сә Ғәләрохонәдә. Чәјо дәвомыш кардә ыштә тәһсил  

шәһр Фумәнәдә. Али тәһсилыш сә елми һовзә Ғумәдә. Һежо әјо

һандеәдә умуж гынијә бә  Ислами инғылоби тәрәфдорон.

Есә Толышыстони мәнтәғон Фумәни ијән Шәфти нымојәндәје

Ирони Мәҹлисәдә (парламентәдә). Вахтбәмијон Фумәни

ружномонәдә мәғалон нывыштејдә Толыши ијән Гилони мәнтәғон

барәдә. Детобә бә Мәҹлис оваште кош кардә ҹо-ҹо мәсулә вәзифонәдә.

 

Толышпресс: Һоҹи, сыфтә-сыфтә тәшәккор кардејдәмон бәшмә ки, ғәбул кардыоне чәмә дәвәт! Иминә парсе пијејдәмоне шымәку Иронәдә хәлғон ијән дини мәнсәбон есәтнә вәзјәти барәдә...

Һоҹи Насир Ашури: Иронәдә һәғиғәтән хәлғон ијән дини мәзһәбон бәробәрәтије. Ирони Әсосә ғанун (Конститусијә) гешә һуғуғон дојдә бә хәлғон ијән мәзһәбон. Һәтто, гәдә дини мәзһәбонән, мәсәлән, зәрдустијон, јәһудијон (кәлимијон), хачпәрәстон (мәсиһијон) ијән ермәнијонән нымојәндәшон һесте парламентәдә. Жыго бејдә ки, гыләј миллијә ками нымојәндә де 2000 кәси рај омејдә бә парламент, гыләј курси гәтејдә әјо, әв де Мәҹлиси ҹо нымојәндон бә иҹо Ирони әсос проблемон барәдә нәзәр бә нав дојдә, парламент чә нәзәри әсосәдә ғәтномә ғәбул кардејдә.

Ирони Әсос ғанун ҹәми ироныжон мәнофе мыдофиә кардејдә, бәчәвон һәммәј хыдмәт кардејдә. Әсос ғанун вотејдә ки, Ирони һар гылә хәлғи ыштә зывонәдә сыхан карде ијән мәктәбәдә һанде һуғуғыш һесте. Есә Ирони мыхтәлифә останонәдә ҹо-ҹо хәлғон зывонәдә телевизијә ијән рәдио каналон һестин. Мәсәлән, азәри, кырди, бәлуҹи, гиләки ијән ҹо зывононәдә рәдио ијән телевизијә каналон бә кон. Толышонән һестышоне ыштә зывонәдә рәдио. Ислами инғылоби бәпештә дәвардә мыддәтәдә Иронәдә толышон жијә мәһолон һар вырәдә јолә ободијон кардә быән. Толышә дијон обод кардә быән, бәчәвон һар гылә роон, ғаз, ов, ишығ окырнијә быә. Һар вырәдә мәктәбон, нохәшхонон, университетон обыән. Иронәдә жыго дијә карде ни ки, мәсәлән, ты толышиш ја азәриш, бәты имкон дојдәнимон!..

Толышпресс: Озорбојҹонәдә һукмәти бә хәлғон мыносибәти барәдә чич воте бәзнешон?

Һоҹи Насир Ашури: Чәмә Озорбојҹони һукмәтику тәвәггемон һесте (интизорәдәмон) ки, әв чокә рәфтор быкә дештә хәлғон ијән мәзһәбон. Ымружнә дынјо рушинә дынјоје, гәдә дынјоје. Есә дынјо кон вырәдә гыләј довләт чич кардејдәбу, һәмә милләтон рәјрә виндејдән әј, хәбәдо бејдән чәјку. Есә дынјо һәммәј сәрәсејдә ки, Озорбојҹон бәпе озодијон быдә бәштә мәхлоғи. Диктаторәти, мәһбусәти бә јавә нәтиҹон варде бекарде бәзне. Кали әрәби мәмләкәтон нымунә соф-ошко нишо дојдә ки, жыго нодузә роон охој бә коврә бекарде зынејдә! Чәмә чәшон вәдә чә әрәби довләтон хәлғон рост бин бә ғыјом, пегордынишоне золымон һукмәт!

Толышпресс: Озорбојҹонәдә толышон вәзјәти барәдә шымә нәзәр чиче?

Һоҹи Насир Ашури: Озорбојҹони һукмәти бәштә хәлғон мыносибәти зынејро толыш гыләј әла мисале. Әмә зынејдәмон ки, веј бевәҹе әјо толышон вәзјәт. Охо, толышон веј гыләј нәҹибә хәлғин, һәмән чәвон веј ғәдимә тарыхышон һесте! Бы дәвардә соронәдә веј јолә ситәмышон кардә де толышон. Чыми нәтиҹәдә толышон мәҹбур мандән ки, мыһоҹирәт быкән бә ҹо мәмләкәтон. Чандә гылә сининә толышон, јолә алимонышон мәһв кардә. Ымон һәммәј чәјку хәбә дојдән ки, Озорбојҹонәдә толышон вәзјәт һәддисә зијод гоне. Озорбојҹони һукмәт бәпе ыштән имкон быдә бә мыхолифәти ки, әвон комәг быкән мәмләкәтәдә демократикә идорә-усули бәргәрор беәдә. Әнҹәх де ын рој хәлғ чокә жимон карде бәзне.

Толышпресс: Доктор Һилал Мәммәдови гәте барәдә јәғын мәлумотон һесте. Шымә нәзәри зынемон пијејдә бы барәдә.

Һоҹи Насир Ашури: Толыш гыләј нәҹибә ијән зәһмәткәшә хәлғе. Бәмә мәлуме ки, толышон ки мандән Озорбојҹони тәркибәдә, сыфтәку тосә есәтнә ружи әвон һежо чокә хыдмәтышон кардә бы довләти, јолә мәнфәтышон доә бәј. Һәх ыме ки, һукмәт бәпе һурмәт быкә бә чокә одәмон. Һар гылә һукмәти ғудрәт ијән зумандәти мәлум бејдә чәј чокә ијән шәрафәтинә одәмон мыдофиә карде сәвијјәку. Әве, әмә бә умумон ки, Озорбојҹони һукмәт озод бәка д-р Һ. Мәммәдови ғәзинә гыләј алими ијән чокә инсони. Умдәвом ки, Озорбојҹонәдә де ғысдоғәти ғәбул бәкан ым дустонә нәсјәти, хариҹо һич гылә мыдохилә ныбә, сәростә ғәрор ғәбул бәкан!

Толышпресс: Һоҹи, тәшәккор кардејдәмон бәшмә бә мысоһибә горәнә! Умдәвомон ки, иншалла, овандин бәбе Мәҹлисәдә шымә фәолијәт!