ДЕ МУЖОНЭН ЫШТЭ КЭДЭ ТАМhУГУГИНЭ ЭГЭJЕ!

 

Ф.Ф. Әбосзодә

ДЕ МУЖОНӘН ЫШТӘ КӘДӘ ТАМҺУҒУҒИНӘ ӘҒӘЈЕ!

Бә жыго хәлғи дылипури “әһсән!” нывоти, чич быкәј?!

            Ым - мисале. Чәмә јолон жыго вотәшоне. Јолон вотә һар сыхан, ифодән ки, тарыхи кәшмәкәшоно дәвардә, ово-отәшо бешә, де һәзо кәрон чәмә дәдә-бобон жимонәдә тәсдығ быә, чәјо пегардә боәмә бә мисал. Бы мисаләдә сыхан мужононку бышујән, чәј мәно аиде бәмә, јәне бә инсонон, јәне бә толышон!

            Зинә чәмә һамсијә Гырҹистонәдә мәхлоғи выжнише ыштә Мәҹлис (парламент). Бо һички сыр ни ки, чандә соронбин президент Саакашвили огордынијәшбе ын мәмләкәт бә Ибыә Әмерикә Штатон гыләј “ғорығ”. Иглә мерди һынәш ныбе ки, пу быкә бәчәј чәши! Әмерикәвыжон бәнә “әлелә чәпә” мандәбин чәј пештәдә. Номән ноәшонбе бәј “ғызылә зоә”! Әвән чичыш пијејдәбе, әјән кардејдәбе. Сыхани кырти, дум жәјдәбе, до певатејдәбе!

            Ымијән бывотым ки, бә Озорбојҹони президенти дијә кардеәдә, Саакашвили һәзорәһмәтије! Ым хонәхо ыштә президентәти мыддәтәдә вејә кооныш кардә боштә мәмләкәти, боштә хәлғи. Чәј кардә коон мандәјон һәммәј бынәмон бә и кәно, иглә ыми воте вәс кардејдә ки, чәвон мыхолифәт ки, жәго асудә ко кардејдә, ыштә тәблиғоти бардејдә, митингон дәвонејдә, мәмләкәтәдә һар гылә шәһрванди бо ыштә сыхани воте, норозијәти изһор кардејро имконыш һесте, ымон һәммәј Саакашвили јолә хыдмәтонин! Чәј хыдмәте ки, Гырҹистон есә һәғиғәтән демократик довләте! Интаси ыврәшән һесте ки, мадәм хәлғи вејни чәјку норозијәти кардејдә, бе әзыни ки, ымән бесәбәб быбу. Чок дығғәт быдомон, чыми дыглә сәбәби ошко карде зынејдәмон: Иминәни, тикәј бәнав Саакашвили дәгиш кардыше Гырҹистони Конститусијә. Һәмон дәгишијон Гырҹистони президенти республикәо пегордынејдән бә парламенти республикә. Чыми мәноән ыме ки, тикәј де сојә зывони бывотом, омә сорику Гырҹистони президент бәбе бәнә “тожә вәју”, јәне ко-сәнәтыш әнҹәх хәшомә дој бәбе бә мәмләкәт омәкәсон ијән әвони дәро карде. Довләти әсос коон кардәкәс јәне, “чамчәбәдаст” бәбе Сәр назир. Әјән бәвыжне Парламент. Саакашвили партијә сәчынонәдә баш бешәбәј, бәвәдә әв ыштән әби Сәр назир, јәне “чамчә” һәлә чандә сорон дырози чәј дастәдә әби, мыхолифәтијән кылкәфеты әкәј бәнә беғурбә вәју! Толышон чок зынејдән ки, чокә һәсы һич вахт чамчә әдәни бә вәју даст! Саакашвилијән бәнә бә “чокә һәсы” зынејдәбе ки, ды мыддәти сә бе бәпештә һәни президент бе әзыни (чамчә бебәше дасто!). Әве нијәтыш ымбе ки, ыштән Сәр назир быбу, јәне, һакимијәти сәдә быманды! Ымән хош омејдәныбе бә гырҹијон мыәјјән һиссә. Бә һиссә ки, лап веј розин Саакашвили кардә коонку! Әмма әвон вотејдән ки, “сәғби бәштә чокә коон горәнә, интаси имкон быдә, есән ҹо гыләј гырҹи бо бешу бә тахт, јәне “һакимијәти хун тожә быбу”! Чәвон вотәј мәно ыме ки: Гурҹистонәдә осмони бын һыл быә, әнҹәх Саакашвили егынијә бәгәм?

            Дыминәни, бә хәјли гырҹијән лап сыфтәку һич хошыш омејдәнин Саакашвили кардә коон. Имон азизе, әзыним воте, әвон һәхәдән ја не? Интаси бә мәмләкәтәдә жијәкәс әвонин. Хошышон боән ыштән бәзнен, нывоән ыштән бәзнен, бәмә чич?

            Мадәм “бәмә чич?”, бәвәдә парсе бәзнешон ки, бәс бочи аз нывыштејдәм ын мәғалә, мәғсәдым чиче?

            Ым ҹо мәсәлә! Чымы нывыште иминә мәғсәд ыме ки, чәшрушни быдәм бә гырҹи хәлғи, јолә сәғби быботым бәвон ки, бәнә мерди, мәрд-мәрдонә тосә охој мандин ыштә сыханисә, охој зинә выжнишоне ыштә пијә одәмон бә парламент! Демијән бә ҹәми дынјо сыбут кардышоне ки, лап Ибыә Әмерикә Штатонән бымандон Саакашвили пештәдә, мәмләкәти тале һәлл кардәкәс чәј хәлғе! Бә жыго хәлғи дылипури “әһсән!” нывоти, чич быкәј?!

            Ым че мәсәлә и тәрәф. Манде бә дыминә тәрәфи, ымијән бывотым ки, әмә һәмә ҹонинә одәмимон, Хыдо ағылыш доә бәмә! Нуни һардејдәмон иглә бо манде ни ки! Әј һардејдәмон ки, ағыл быгәтәмон! Ағылинә мәхлоғән бәпе быжијы бә Хыдо вотәјон ијән быштә ағыли мывофиғ, ыштә нызнә чијонән умуты һамсијәку! Јәне, бәпе дијә быкә бәштә гырдокәно, буну һамсијон чокнә жијдән? Чәјоән пегәты чәвонку чокә әмәлон, тәтбығ быкә ыштә жимонәдә!

            Чымы ын сыханон аидин бә толышон ки, шәв-руж бә аһ-зорин, зыр-зыхин ки, һич мәвот, веј јолә ғыввон мандән И. Әлијеви пештәдә, әве һички вышкијә ко ни әј пеш карде! Ым одәмон тәклиф кардејдән ки, чокише нез быбәмон бәчәј һукмәти, бәлкәм де ын рој гыләј руж бәме зынәјмон боштә хәлғи! Ај бәмәјмонһа!!!

            Чиче чы аһ-зори, зыр-зыхи мәно? Иминәниш әве ки, жыго сыханон вотәкәсон анә бә мужонән һынәшон рәсејдәни ки, ыштән јолјәти быкән ыштә кәдә, ыштә зәминәдә, ыштә Вәтәнәдә. Һежо һозын ки, “ыштә риши, ыштә хәлғи риши дештә хоши быдән бә ҹо кәси даст”! Быдә ә шәхсон, һич ныбо, дијә быкән бә мужонә, чәјку панд пегәтын! Дымијәнијән, есә фырсәте, вахтыше, едјәсын бә Гырҹистони, бунун хәлғ һәғиғәтән хәлғ беәдә, јәне, ыштә Вәтәнәдә ыштәни сојб һисоб кардеәдә, һич гылә хариҹи ғыввә, һәтто Әмерикән һич ғәләт карде зынејдәни! Јәне, бо Мишико нымандә тахт-тоҹ һич вахти әмандыни бо Илико! Иглә мандејдә быми бовә карде!

Әве, чымы вотәј ыме ки, иминәни, толышон һәммәјәво боән тәбрик быкәмон чәмә һамсијә гырҹијон де јолә ғәләбә! Дыминәнијән, боән панд пегәтәмон чәвонку, бовә быкәмон бәштә хәлғи зуј, бә иврә мыборизә быбәмон ыштә Вәтәни озодк кардејро! Чокнә бәвотен, дылипури әһсән бывотәмон бә гырҹијон, әнҹәх жыго быкәмон ки, бәмә, бә толышонән әһсән вотәкәсон быбун бы дынјо димисә! Мадәм ки, мужонән ыштә кәдә тамһуғуғинә әғә бе зынејдә, бочи бәпе толыш әғә ныбу ыштә кәдә? Әве мәғсәдымон ије – ОЗОДӘ ТОЛЫШСТОН, толышон һәммәјән сәдо кардејдәмон бә ОЗОДИ МЫБОРИЗӘ!

 

P.S. Лап охојәдә гыләјән чиј бывотым: Чымы һурмәтым һесте бә һар гылә хәлғи. Чумчыко Хыдо хәлғ кардәше әвон һәммәј! Гырҹијонән жәго! Интаси толышон бәпе гыләј чиј ыштә јодәдә огәтын ки, толыши ыштән довләт беәдә, гырҹијон һәлә һич зынејдәныбин довләти чич бе! Росте, гырҹијон ыштән нывыштејдәнин бы һәхәдә, әмма әмә ыштән һич ныбо зынәнинимон ки, гырҹијонән, ермәнијонән мыннәтдор быәнинин мәһз бә толышон, бәчәмә дәдә-бобон – бә ғәдимә мәдожон! Чумчыко ғәдимә мәдожон быән боәвон довләт сохтәкәс! Чәвон чанә сулолон ки быән тахтәдә, де есәтнә зывони бывотомон, чәвон елитә сыфтәку бә охој һежо мәдожон быән! 

Ымони бәчәј горәнә нывыштејдәм ки, быдә чәмә толышон чок-чоки но-пегәт быкән: әмә есә конҹомон, әвон конҹон?! Әвон ид кардејдән ыштә ғәләбә, чәмә кали толышон есә бој егынијән чыми-чәј думо...