ЧЫ МАВЛЭ СЫРР

ЧЫ МАВЛӘ СЫРР

           Гыләј һестбе, гыләј ныбе, ғәрәјз Хыдо һички ныбе. Гыләј мәһоләдә гыләј подшо һестбе. Чы подшо аһ-имон и гылә кинәш һестбе.

            Ружи бә подшо мәһол гыләј дәвуш омејдә. Дәвуш һар тәрәфәдә ҹоди кардејдә, рәмл ғандејдә, бә ҹәмати тале дијә кардејро фол окардејдә…

            Подшо ыми мәсејдә, дәвуши дојдә ванг карде ыштә тоно. Бәј вотејдә ки, бомынән гыләј фол окә, һәлә бунум аз чокнә бәмардем.

            Дәвуш фол окардејдә, вотејдә:

            -Вахт боме бәрәсе, ыштә кинә бә шу бәдош, әчәј сәкәс ышты вырәдә бә тахт бебәше, әмр бәдо, тыни чы ҹәмати чәши вәдә мәјдонәдә бәдо еһаште.

            Подшо ым сыханон мәсејдә, әһволыш хәјли бевәҹ бејдә; ғәм-ғуссә пегәтејдә әј…

            …Сорон дәвардејдән, подшо кинә перәсејдә, шушәнин бејдә. Әчәј речинәти сорәх мәһолбәмәһол шејдә рәсејдә. Чы һар тәрәфо бо кинә мыштәријон пәјдо бејдән.

            Подшо бә јод вардејдә чы дәвуши сыханон. Ҹар дојдә жәј ки, чымы кинә ки быпијо сәј, әв бәчымы и гылә шәрти бәпе әмәл быкә. Чымы гыләј мавләм һесте, әчәј дыләдә гыләј сипијә, гыләјән сијо сығ һесте. Ә одәм ыштә дасти бәпе дәғандо бә мавлә дылә, чә сығонәдә гыләј бекә. Еһанә сипијә сығ беко, ки­нән, ыштә подшоә­ти­јән бәдом бәј. Не, еһа­нә сијо сығи беко, бә­вәдә бәпе әј быдәм гули карде чы һалику.

            Әнҹәх подшо бә нијони бә мавлә дылә һежо ды гылә сијо сығ еғандејдә, сипијә сығ еғандејдәни.

            Чы дынјо һар тәрәфику омејдән нуперәсә ҹывонон, шаһзодон, дасти дәнојдән бә мавлә, һәммәјән сијо сығ бекардејдән. Подшоән гылә-гылә әвони дојдә гули карде чы һалику.

            Жыго бејдә ки, чы подшо кинә чә мавлә сырри омутејдә. Әнҹәх чы тарсику һичи карде зынејдәни.

            И кәрән подшо кинә чы куләфирәнгику дијә кардејәдә, виндејдә ки, елчијә сығисә гыләј пијәмерд ныштә, хәјли һәфтоғи бардејдә. Вығандејдә ыштә кәнизонәдә и кәси, дојдә ванг карде ым мерди ыштә тоно. Гордынејдә ыштә пешти бә пијәмерди, хәбә сәјдә де рыки:

            -Бәты чич лозиме, маму?

            Пијәмерд вотејдә:

            -Аз омәм, ышты пыә мавләку сипијә сығи бекәм, тынијән, ышты пыә тахт-тоҹијән быстәном боштәно.

            Кинә һежо жәго ныштә вәзјәтәдә вотејдә:

            -Чанд соронин ҹывон-ҹывонә игидон, чанд гылә ағылмандә шаһзодон бекарде зынәни сипијә сығ, ыштәншон ғыбон доә. Ты гыләј пијәмерд, ноһәх егынијәш бы савдо. Чәнә сәломәтиш, беши быши бәштә кә.

            Бымәдә чы подшо кинә гардејдә бә пешо, виндејдә ки, пијәмерд бәке, ладику деми гәп жәкәс гыләј ҹывонә, речинә зоәј, ыштәныш дәғандә бә пијәмерди либос.  Дылыш банд бејдә бы зоә, кардејдә бәј ловә ки, бәс һол-ғәзијә жыгој… Ты бекарде әзыниш сипијә сығи, чымы беинсофә пыән бәдо кыште тыни. Ты беши быши бәштә кә.

            Рози бејдәни зоә, вотејдә:

            -Не, аз сипијә сығи бебәкам чы мавлә дыләку!

            Хәбә рәсејдә бә подшо ки, омә гыләј тожә елчи. Ҹар кәшејдән бә шәһри ҹәмати, вәзир-вәкил, сипиришон-сијоришон гырдә бејдән бә мәјдон. Вардејдән чы подшо мавлән нојдән дуз чы мәјдони мијонәдә. Подшо кинән ыштә чәши арсон ру карде-карде, дештә һәмроә кинон бә иврә чы подшо сәрај куләфирәнгику мандә бә тәмшо…

            Ванг кардејдән зоә. Омејдә әв бә мавлә нези. Мәхлох де интизори чәш кардејдә әј. Јолы-рук һәммәј бәмә-шивән кардејдән ки, һички бекарде зынејдәни сипијә сығи чы мавләку, ыштәни ноһәхәдә дојдән кыште. Ын пурҹәмолә зоән ноһәх ғәдәмыш ноә бы рој.

            Зоә дасти дәнојдә бә мавлә, ыштә мышти пур бекардејдә бә бетон. Мәхлохи дыл де тып-тыпи жәјдә. Подшо кинән шивән кардејдә чә тәрәфо.

            Подшо жәјдә зиккә ки, дасти окә, һәлә бунум, кон сығы бекардә.

            Зоә әнәхәбәдә ыштә дасти гордынејдә ос­мо­нәдә, чәнә зуш һесте, кыртәғә дојдә сығи. Сығ шејдә гин беј­дә чы чәшику.

            Подшо рәјрә әмр дојдә, епуштејдән чы зоә кәш-почон. Ыштә одәмонән выған­деј­дә чы сығи думо. Әнҹәх пәјдо карде зынејдәнин сығи. Мандејдән мәтәл, зынејдәнин чич быкән. Зоә бы вахти дамә бејдә:

            -Ај ҹәмат, бымәсән, аз сипијә сығым бекарде, шој-шојку әвым шодој. Подшо вотәј ростебу, бәвәдә аз чы подшо кинән, әчәј тахт-тоҹијән сојбим.

            Һар тәрәфику ҹәмат хәбә сәјдә:

            -Охо, әмә чокнә бовә быкәмон ки, ты сипијә сығы бекардә?

            Зоә вотејдә:

            -Ым веј һостонә кој! Шымә дијә быкәнән бә мавлә дыләдә мандә сығи. Еһанә сијо сығ мандәбу, бызын, аз сипијә сығым бекардә.

            Одәмон гынејдән бәјәнды. Рәјрә дијә кардејдән бә мавлә дылә. Виндејдән ки, гыләј сијо сығ мандә әчәј дыләдә. Сығи вардән нишо дојдән бә подшо. Подшо сутејдә-евәшејдә, һичи воте зынејдәни.

            Зоә чы подшо кинә сәјдә, ныштејдә бә тахт. Чы канә подшо кардә һилә бә ҹәмати вотејдә. Пешоән әмр дојдә ки, ын золимә подшо чы ҹәмати чәши вәдә чы даро еһаштон мәјдонәдә.

            Осмонәдә се гылә сеф егыније: гыләј чымы, гыләј чы нәғылбывоти, гыләјән әчәј бынывышти.