БЫДЭ АЗ БЫМАРДЫМ

БЫДӘ АЗ БЫМАРДЫМ

Бәһмән Салеһ

         Ғолом мардејдәбе. Бә ғыбилә оғандәшонбе чәј јонго. Олхортынијәшонбе Ғолом, чәј сәј жијәдә ноәшонбе дыглә болышнә. Ғоломи даһаштәшбе ыштә пешт бә болышнон, гон-гони нәфәс сәјдәбе. Һаканә екырејдәбе, хыр-хыр кардејдәбе чәј сәдо. Һаканә дојдәбин бәј соклә аши овәдә, гәвику бә хыртә рәсеәдә сокләов “ғорт” кардејдәбе, уҹи-уҹи омејдәбе бә әтрофәдә ныштә одәмон, чәвон мујон бејдәбин биз-биз. Бәвон жыго чијејдәбе ки, јәғын ым че дәдә охоннәфәсе, ше, һәни әвони. Һәммәј һозы бејдәбин бо шивән рост карде. Әмма, чы фојдә ки, Ғоломи һәлә пијејднишбе марде, һәлә гәпән жәјдәбе, сокләовән һардејдәбе.

         Һәммәј бы фикәдәбин ки, Ғолом бә чәше ыштә игләли – Нәвузәли. Нәвузәли шәбе бә Русијә бо нун ғәзәнҹ карде. Хыјзонышән бардәшбе дештә, чан сорбе ки, омејдәныбе бә вәтән. Һәммәј чок зынејдәбин ки, Нәвузәли бочи тәргивәтән быә, бочи омејдәни бә вәтән?  Зынејдәбин ки, чәј дәдә Ғоломе Нәвузәли чы дијку, вәтәнику быкә. Һич бә Ғоломијән гуш ныбе Нәвузәли бә вәтән оме-номе. Ғолом гыләј әһликефә одәмбе. Хәјәдә-шәрәдә һардејдәбе-пешомејдәбе, пулыш бе, ја ныбе, ғарз кардејдәбе һардејдәбе. Бәштә хыјзони корығ дојдәныбе. Дуконон һајәдә һестышбе чанә ғарз, нысјә дәфтәронәдә сәдә шејдәбе Ғоломи ном. Һарды-һәшә, таны-сәнә молон бымандын бә тон, Ғолом чајәвононку, һардхонә мудиронку, дуконәвононку нәғдә пулән әстәни, де кон рој, де чокнә ләвзи әвони рози әкәј, чы ҹурә зывонон әһанди бәвон, әвон бәвәдә хәбәдо әбин ки, Ғоломи анә ғарз кардыше!

         Думојәнды шә телеграмон, танә-тоһмәтон вәдә Нәвузәли тов нывардыше, пегәтыше ыштә хзыјзонән, омәјн бә ди. Ғоломи виндыше ыштә зоә, жыбызын, бәјжи бе, рангы-руфыш омәј бәштә. Ысәт бәј  һәни вәс кардејдәныбе сокләов, сукәбозбаш һардејдәбе.  Лефи димисә ныште зынејдәбе. Роһат нәфәс сәјдәбе. Шин-шини гәпән жәјдәбе.

         Нәвузәли оме мәсә незә ов-авлод һол-әһвол гәте бәпештә һәммәј шин бәштә кә-бә. Ғоломи дәғанде бә хәлвәт, сәдо кардыше Нәвузәли ыштә палијо. Бәштә сәдо доше гыләј тон ки, Нәвузәли лап бәболәтиш омәј бәштә дәдә:

            -Чымы балә, һәни мардедәм, чымы игләли, чымы ворис тыниш! Һафто сори нымож мандәме, бәпе әдо быкәј, чумчыко чымы јолә зоәш. Вист-си сори ғарз мандәме, бәпе ғарзсојбон рози быкәј, чумчыко ышты бәј имкон һесте, Урусијәтәдә ко кардејдәш, ғәзәнҹы ве быәбе. Бә чајәвонә Әһмәди пенҹса доллар, бә Танә молә дуконәвони һәзо доллар, бә һарды-һәшә молон дуконәвони ды һәзо мәнот, бә дәлокә Ширәли са мәнот, бә Һоҹи Ашури чордә са мәнот, чан кәсән јодәдәм ни, ғарзхом, бәпе һәммәј рози быкәј…

         Ғолом һәлә ве әвоти, ғарзә сијоһи дыроз әкәј, әмма Нәвузәли бырнише чәј сыхан, зиккә жәј-жәј вотыше:

            -Дәдә, ты мәмард, быдә аз бымардым!

10.10.2004 с.