СЕ ГЫЛЭ ДУ

СЕ  ГЫЛӘ  ДУ

“Ибади Муса нәғылон” силсиләку

Хыдо Тыни Рәһмәт  быкә, Муса маму!

      Гыләј һестбе, гыләј ныбе. Гыләј кәчәл һестбе. Дештә моә гыләј кумәдә де тәһәри жијејдәбин. Ружи чы ружон хәбә беше ки, подшо вотәше, ки се гылә чокә ду бывото, ыштә кинә бәдом бәј. Веј одәм ше бо ду воте ки, подшо кинә быстәно.   Мәҹлисәдә гырдәбәкәсон чәвон вотә душон тәсдығ ныкарде. Подшо чәвон гијыш дој жәј. Кәчәли ын хәбәш мәсәј. Бәштә моәш воте:

            -Аз бәшем, бә подшо се гылә ду бәвотем, әчәј кинә бәстем.

            Моә вотыше:

            -Ыштә ғәләти быкә, сәғырә кутлә. Ышты гиј бәжен. Аз беты чич бәкам? Бынышт ыштә кумәдә.

            Нәнә-балә веј гәвәтасыбшон карде. Кәчәли ыштә ды лынгыш дәној бә и шым, вотыше, бәшем ки, бәшем.

            Маштә кәчәли чуләш дәној бә лынгон ше. Ныште “елчи”јә сығисә. Подшо одәмыш вығанде ки, омутән кәчәли чичыш пијејдә?

“Бо ду воте омәм” - ҹәвобышон сәј. Әвшон барде бә сәрај. Ҹәмат гырдә бе.  Подшо вотыше:

            -Кәчәл, зынејдәш ки, ымон ышты душон тәсдығ ныкарде, ышты гиј бәдом жәј?

            -Бәле, подшо-аләм сәғ быбу.

            -Жәғобу, ыштәны бәбол бәштә гиј. Бывот.

            Кәчәли бинош карде иминә дуј воте:

            -Подшо-аләм сәғ быбу, и руж кучһакуч егыније. Мәхлоғ вите. Азән ыштә моәм пегәте шим. Кәдә гыләј верәмон һестбе. Әв манде. Хәјли дәварде. Сакити егыније. Огардимон бәштә кә. Нәвәјм бо верә. Бәнем ниј. Соәдә гыләј сымәку һестбе. Шим әчәј тоно. Бәчәј дыләм дијә карде. Бәнем чымы верә ијо әнәдә моғнәш ноә, де кырније онибәрәхе. Виндыме ныштә чы моғнон сәпе. Моғноным екарде хәмәнәдә, кәлоным басте, хәмәным карде. Соклоным бә и тәрәф, вероным бә и тәрәф ҹо карде. Чәвон дыләдә гыләј шатә соклә һестбе. Әвым варде бә кә. Чымы моә сипијә ашыш ноәбе бо гыле. Ды кисә гандымым ној шатә соклә кулисә, бардыме бә осјо бо һоре…

            Бы вырәдә ҹәмати ыштәниш огәте нызнәј, вотышоне:

            -Кә кумә быбо ду сојб. Бы дыжди ду бәбе?

            Кәчәли чы дуј думош воте:

            -Гандымым һорәј. Ордәм епыште бә шатә соклә кули, омәјм бә кә. Бәнем һәлә инә сипијә аш гыләни…

            Мәҹлисәдә бәкәсон кәчәли душон тәсдыг карде. Певыло бин.

            Подшо вотыше:

            -Маштә бы вахти бојш, дыминә дујән бывотиш.

            Кәчәл омәј бә кә. Моә хәбәш сәј: -“Чич бе ? ”

            Аз чоко бошмә гәпым жәбе, жәгоән әј боштә моәш гәп жәј.

            Маштә кәчәл ижән омәј чы подшо тоно. Ҹәмат гырдә бе. Сыханышон дој бә кәчәли. Кәчәли бинош карде:

            -Ружи чы ружон замләком пегәте, шим бә Һәмәшәрә выжор. Рујку оваштим. Ов чы чығику бе. Выжорәдә тикәј ајн-ујным сәј, огардим. Рәсәјм бә руј. Бәнем рујәдә ов әнәдә рост бә, деј кәноншән егәтә. Оваште әбыни. Шим сару. Виндыме руј кәноәдә гыләј зомсонијә тәғ бешә. Шилыш ғандә де ови сәпе, оваштә чы руј бә тәрәф. И лынгым ној бы ливәсә, и лынгым ној бә ливәсә. Жого-жого оваштим руј бә тәрәф. Зомсони шилым гәте шим. Шили сәдә гыләј зомсони һестбе. Чәхом бекарде. И кузым бырније. Дыминә кузәдә чәхом егыније бә зомсони дылә. Дастым дәној бә зомсони дылә. Пәјдом карде нызнәј. Почоным бәпе карде. Дәшим бә зомсони дылә. Нывиндыме. Оләтоным евате. Зомсони дыләдә сыновым жәј. Ҹумым жәј. Чәхом нывинде. Ыштә сәм бекарде. Бәнем чымы сәјку дәвәсә гыләј мерд мандә.

            Хәбәш сәј: - Бо чичи нәвејдәш?

            Вотем: - Боштә чәхо.

            Дәвә сәпе бә мерди воте:

            -Бәштә әзјәт мәдә. Чымы дәвә де бој гин бә чә зомсони дыләдә. Ноһәх мәнәв, пәјдо карде әзыниш…

            Ҹәмати ыштә ангыштәш гәте бә ғыч: - “Бы дыжди ду бәбе ? ” - вотышоне.

            Кәчәл ше бә кә. Подшо мәҹлисәдә бәкәсоныш огәте. Хәбәш сәј:

            -Шымә чичон веј чокин. Әмо маштә чичиш воте, шымә бывотијон “ду ни, росте”. Быдә чәмә сәјку рәд быбу, бышу. Рози бин.

            Кәчәли моә хәбә-хубәш гәте. Кәчәли ымышән гәп жәј. Моә вотыше:

            -Маштә охынә руже. Бердән ышты дуј тәсдығ әкәнин.

            Кәчәл дамә бе:

            -Хыдо Кәриме. Ҹури бәкам, ғәбул бәкан. Ыштә кыло јанғылыҹи бынә. Маштәнәку чы подшо кинә ышты вәјуј. Шанго кәчәли хәјли но-негәтыш карде. Кәчәл ајығә одәмбе. Әв зынејдәбе ки, маштә чы ду бывото дәнибәварде. Жычиј карде лозимбе…

            Руж обәј. Кәчәл дәро гыније. Сәрај вәдә бинош карде һәвје- һәвје, ланге-ланге пыје. Дәше бә сәрај. Кәтылшон дој бо ныште. Кәтылисә ныштејәдә һәвјәј, гыније бә зәмин.

            Подшо хәбәш гәте:

            -Кәчәл, бәты чич бә? Бо пыје һол-һәрәкәты ниј.

            -Подшо-аләм сәғ быбу, бәшмә чич бывотым. Хәҹоләтән кәшејдәм. Ышты кинә бәмынәдә һолыш һаштә ки? Шанго ојноныш бәчымы сә вардә, һич вотәнин ниј!

            Ҹәмати бә и гәвыш воте:

            -Росте, росте.

            Подшо чәшон бешин бә кәллә. Дәрәсәј ки, чымисә јолә ду беј әзыни. Кинә бәкеј, кәчәл бәкеј ? Ҹәмат мот манде. Ҹо ро ныбе. Подшо мәҹбур манде, ыштә кинәш дој бә кәчәли. Һафт руж, һафт шәв вәјәш карде. Кәчәлијән чы Хыдо ружыш винде. Шымәнән чокә руж бывиндәнән.

            Осмонәдә се гылә сеф егыније: гыләј чымы, гыләј чы Һуҹәтә маму, гыләјән чы нәғыли бынывышти.