FЫРОНИ ТЭФСИР -Аjэ 183

ҒЫРОНИ ТӘФСИР

  Ајәтулла Mоһсен Гәраәти   

Тырки зывоно пегордынијәкәс – Фәхрәддин Әбосзодә 

СУРӘ “БӘГӘРӘ”

Ајә 183

183. ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ﴾

            Һа имон вардәкәсона! Чокнә ки ружә воҹиб кардә бе бо шымәку бәнав омәкәсон, жәгоән воҹиб кардә бе бошмә. Бәлкәм тәғвајн быбән (2:183)

Нохтон

◘Тәғва нишо дојдә гыноку опыртије мәно. Вејнијә гынон мојә ғәзәб ијән шәһвәте. Ружә чы дыглә мејли (гәризә) нави сәјдә. Әве, де ружә воситә фәсод кам бејдә, тәғва есә бој һәнијән барз бејдә.

◘Ғырони тәфсиркорон ијән алимон нәзәр жыгоје ки, де  “һа имон вардәкәсона” хытоби бино быә ајон нозил быән Мәдинәдә, әве Мәдинә ајон һисоб бејдән. Ружә һыкмән бәнә ҹиһоди, зәкоти һыкми (һиҹри) дыминә сори доә быә.

◘Че ружә тәсир ијән бәрәкәтон:

            Тәғва ијән хыдопәрәстәти че ружә заһирәдә ијән батинәдә быә мыһум әломәтонин. Ружә иглә нијонијә ибодәте. Ныможи, һәҹҹи, ҹиһоди, зәкоти, хумси ҹәмат виндејдә. Ружә кәноо мышоһидә кардеј ғејри-мымкуне. Ружә одәми иродә ғојм кардејдә. И манги дыләдә һарды-һәшику, чандә гылә нәфси пијәјонку кәно быә инсон бә хәлғи моли ијән номуси мыносибәтәдә нәзорәт карде зынејдә бәштә. Ружә сәбәб бејдә бә мәрһәмәти һиссон һәнијән зуманд бе. И манги дыләдә вәши чаштә инсон ханбоз бејдә бә косибәти кәшә инсонон дарди. Һәзрәт Пејғәмбәри (с) һамјәше: “Ружә сәбри и нимәје”. Ади одәмон гәтә ружә һарды-һәшику ијән ҹинси незкәтику опыртијеје.   Ружә бәгәм кардә быә шикиләдә гәтә одәмон есә бој де ружә батил кардә чијонку опытрије бә иҹо, әвони дијәро кардејдә јол-гәдәли ҹо гынонкујән. Аллаһи хосә бәндон исә нәинки ружә батил кардә коон гәтејдәнин ијән гыноку кәно шејдән, һәмән ыштә дылон хали кардејдәнин Аллаһи зикрику. Ружә гәтә одәм мандејдә бә мәләјкон. Әв һежо бәнә мәләјкон ғәзинә һарды-һәш кардејдәни, шәһвәтикујән дијәро бејдә.

◘ Һәзрәт Пејғәмбәри (с) һамјәше: “Һар кәс ки Ружәмоә мангәдә бә Хыдо хото ружә быгәто, чәј һәмә гынон бахшә бәбен”. Гыләј гудси һәдисәдә жыго нәғыл кардә бејдә ки, Хыдо жыго һамјәше: “Ружо Бомыне, Азән чәј әвәзи бәдом”.

            Ружә әһмијәт анә веје ки, рәвојәтонәдә че чандә гылә ибодәтон сәвоб мығојисә кардә бејдә де ружә сәвоби. Ружә бо навконә уммәтонән воҹиб быә. Әмма Ружәмоә манги ружә мәхсусе бә пејғәмбәрон. Жыго гыләј ружә воҹиб кардә быә һәмән бо һәмә Ислами уммәти. Жыго нәғыл кардә бејдә ки, Һәзрәт Пејғәмбәри (с) жыго һамјәше: “Һар чиј һестыше зәкот, андоми зәкотән ружәје”.

ЧӘШНАВИЈОН

1. Речинә овард сыхани ғәбуләдә тәсиринә гылә воситәје.

“Мәҹмәул-бәјон”әдә нәғыл кардә бејдә жыго гыләј һәдис: “Һа имон вардәкәсона!” хытоби ләзәт чәј че ружә чәтинәти сывык кардејәдәј. Пыә-моә быпијошоне ки, чәвон фәрзәндон гуш быдән бәчәвон сыхани, речин-речини овардәнинин бәвон.

2. Чәтинә сәрәнҹомон һостон нишо дој тәблиғи шивон гыләјније. Бы ајәдә жыго һамјә бејдә: “Ружә сәрәнҹом аид ни иглә бә мысылмонон”. Бо һәмә навконә уммәтон быә ым сәрәнҹом бо иглә уммәти быә сәрәнҹомисә һостоне.

3. Ғыронәдә чандә гылә һыкмон фәлсәфә, һәмән че ружә фәлсәфә бәјон кардә быә. Хәлғ ыштә кој нәтиҹә зынеәдә, һәнијән де һәвәси даст-почә бејдә.

Идомәш һесте