ДжО ДжУР МЫМКУН НИ ДЕ ТОЛЫШОН!

 

ҸО ҸУР МЫМКУН НИ ДЕ ТОЛЫШОН!

Маму

-Зә, Боәзо!

-Бәле, Маму!

-“Бәле” бә шәкә! Чич бе ышты китоби мәсәлә?

-Чич быәнинбе ки?

-Чокнә јәне чич быәнинбе? Бәс вотејдәбиш, толышон шәв-руж бә чәшин, гушбәвангин, чәшбәрон ки, кејнә Толыши тарыхи һәхәдә китоб чапо бебәше, әвонән бәһырен әј, дылисыхт баһанден!

-Китоб бешәнихо һәлә.

-Азән зынејдәм ки, бешәни. Чымы вотәј ҹоје. Чымы вотәј ыме ки, бепулән китоб бебәше? Чич бе чәмә навынә диалог, һым-ҹым кардәкәс бе бәты?

-Чы һым-ҹым?

-Зә, ај әвом, һарчи бәпе һырд быкәм боты? Анә толыши һандәше ә диалог, воте пијејдә ки, чәвон һич кәси гыләј һым-ҹымышән ныкарде ки, чич быкәмон, чокнә быкәмон, чанә пул лозиме, бәки дој лозиме ки, китоб чапо бешу?

-Һа, есә дәрәсәјм! Не, Маму, бәшты азизә ҹони ғәссәм быбу ки, һәлә детобә ымружнә ружи и кәсијән ишорә-мишорә кардәшни бәмы!

-Бәты вотәмбехо, толышон әнҹәх чокин чајхононәдә јол-јолә гәпон быжәнын! Вахт, вәдә омәј рәсәј, һички нибәвиндеш мәјдонәдә! Быдә гыләј мәсәлә гәп быжәным боты: Дијәдә шанго ки әби, мәхлоғ мерды-жен һәммәј әвојн бә Дәдәмон кә бә шәвнышт. Һа шәвән бо и кәси гыләј кә “ејәжин”. Жыго шин-шини, суте-суте гәп әжәнин: гыләјни диво әнәј, ә гыләјни бо буруз бекырне әши бә вишә, гыләјни негон әроми әши бә вишә, кум бастәкәс ки, пылкә дутәкәс ки, соғали дәвоштәкәс ки! Чич бывотым, шәвнышт карде-карде кәј дәмојә әвәјн! Хонәхоән бәчәмә ҹәмати нобәләд беәдә, жыго шојво әкәј ки, һәни кә һозыје, иглә мандә овашти бә тожә кә! Маштә руж оәби, әманди бәнә сәғыри, һа гијәгордын әкәј, шангонә одәмон һич гыләјни бә незән нәвој!

            Ыми вотејдәм ки, ты ҹывониш, һәлә чок бәләд ниш бәчәмә толышон! Гәп жәјәдә, бәштә синә жәјәдә, һа, рәсәкәс әбыни бәвон. Китоб чиче, лап китобхонә тәләб бәкарден ыштыку, һар кәсән бәвоте ки, «пулышән чымыку»! Вај бә ружи ки, китобхонә неје, иглә китобы варде ној бә мәјдон, һа, вај-шивән бәвәдә рост бејдә! Мор дәғанд бә одәмон гиј, һички бә гиј әгәтни ки, пулыш бә гиј гәтәбе! Әве сыфтәку ғојм быгәт ыштә кој, һичкику һичи чәш мәкә. Китоб нывыштеј пијејдә, лап чок, дастоны ныдәжын, бынывышт, әмма һичкику пул чәш мәкә! Толышон анә пул доәкәс быәбәјн, есә чәмә чапо бешә китобон сә-бын ныбе!

-Мамуле!

-Ҹонә Мамуле!

-Һәлә гыләјән сыхан вотем пијејдә бәты, әмма тарсејдәм, лап ғыјз бәкардеш! 

-Мәвужи, сыхан тожә һесте бәтыку. Бывот һәлә, ғыјз кардејку һәни дәвардә.

-Һәлә пул быманды бә и тәрәф, ә диалог беше бәпештә де ешаеши Толыши Республикә елон кардәкәсон вејнијән “арәо бешә”, дум бә даст дојдәнин ки, китоби сә быкәм. Бә чандә кәси вығандәме парсон, сыханышон доә ки, “Бә чәш!”, интаси һич хәбә ни чәвонку. Зынем пијејдә: Әвон ки жыго ҹигә сојбин, бәс чокнә бе ки, республикәшон елон карде, довләт сохте фикәдәбин?

-Һәни бочи вотејдәш, сыпә гәтәше, бывот ки, выртивыло кардәшејәни! Мәсәлә чымы зынәјсән ғәлизебән, һич хәбәмән ни! Аз бә һәхәдә һичи воте әзыним, чымы Балә! Аз вығандәмни ты чә шәхсон тонок и, чәвон хосјәтномән бынывыштым боты! Ты ыштән бы һәвәс егынијәш, одәмонән ыштән пәјдо кардә, ыштән зывон пәјдо кардәниниш дејәвон, мыни умуж мәкә бә жыго шәрбәшәрәнә коон!

            Бәты иглә ыми воте бәзнем ки, руј онываштә “Һоп” мәкә! Чандә вахте мыны нимҹон кардә ки, һајди, рәјрәби, китоб һозыје. Чич бе бәс? Жыго бешејдә ки, иглә мыны фәғыр виндә? Ыми аз вотејдәм бәты, мәсулијәтышән бәчымы гиј: Ки бә нез омејдәни, ҹәвоб дојдәни бәшты парсон, бынывышт чәј һәхәдә «шин-шинә» сыханон, чок-чоки дәрост әвони, бынә бә сајт, быдә чәвон ағыл бо бәчәвон сә! Ҹо ҹур мымкун ни де толышон!   

-Чорәм чиче, ов омә һәни дәмандә хыртә, бәпе бынывыштым…

-Һа, есә биш чокә зоә!