ОБОНАТО: ИД БЫКЭМОН JА МЭКЭМОН?

ОБОНАТО: ИД БЫКӘМОН ЈА МӘКӘМОН?

Амјәзо

 

            -Зә, Амјәзо!

-Ҹонә Амјәзо!

            -Гыләј тәклифым һестехо бәты.

-Ышты тәклиф чич бәбе ки? Кејнә ыштыку гыләј хәјә тәклифым мәсә ки, есән шо быбум бәшты вотә сыхани? Бә ғәромоти вотышоне, бә сәфә шејдәм, гыләј хәјә сыхан бывот, воте, бышуш оныгардыш! Тынән жәго.

            -Жыго дијә кардејдәм, мәвужи, ижән һардә пәсә обыштә, отаспәш бочымы ҹони! Зә, һа сыбыжинә деғыж, һәлә бымәс, чич вотејдәм бәты, чәјо окә ыштә вылә гәвијәни! Аз фәғыр, һәлә гыләј кәлмәмән вотәни, ты мәһолы һу карде бәчымы сә!

-Зә, кам нәјнорәти быкә, бывот ыштә сыхани, азән бызным ыштә кој! Чымы вахтым чыконҹој деты әнг быбум ијо?!

            -Бәчымы ағыл жыго гыләј фикир омә: Вотејдәм, бој гыләј ид тәјин быкәмон бо толышон...

-Һы!.. Аз иглә ыштә мардә ружи зынејдәним! Зә, хугә куләтоныж, идијән тәјин бәкан? Әмәни бочи то кардејдәш бә кали ахмәхә һукмәтон ки, ид песохтејдән ыштәку, чыбызным, “моләвонон руж”, “бызәвонон руж” ијән ҹо жыго бемәноә чијон. Бочи пијејдә рысво быкәј әмәни? Чәмә идымон ни бәгәм? Ыштә дәдә-бобонку мандә идон һәлә чок-чоки ид карде зынејдәнимон, гыләјән иди ты тәклиф кардејдәш бәмә. Вај бәшты ағыли!

            -Ғәләтым ныкарде?! Зә, гуш быдә тосә охој.

-Егынијәм һәни, һа Хыдо! Витә вырәм ни! Бывот, гушым бәтыкује. Номыш чиче чы иди? Беном ид әбынихо!

            - Обонато!

-Бысырым ја быбәмым? Бәмы бәлкәм гыләј мәслоһат быдәј? Ым чы сыхане?

            -Зә, тосә охој гуш быдош, сәбәрәсеш мыни. Бочи тангһовсәләти кардејдәш ки, охојәдән рысво быби? Аз зынејдәмхо, охојәдә бәвотеш, һа, Амјәзо, быбахш мыни, жыго ағылманд нәзним тыни!

-Тыниш ағылманд? Ај-һај!

            -Зә, аз бәнә бәты пәсә обыштә һардәмни чоштә, чымы дыли ширә барде, Хыдо ышты дыли ширә ныбә! Гуш бәдош бәмы, ја бешум бышум бәштә кә?

-Бывотәни, чарәм чиче?

            -Ым сыхан бә толыши ни, Африкә зывонон гыләјнијо пегәтә быә. Ты хәбә быстән, азән бывотым, чиче чыми мәно ијән бочи әмә ид кардәнинимон ыми?

-Бывоте, бывот!

            -Гыләј антрополог Авропәо омејдә бә Африкә, меһмон бејдә бә гыләј тобјә. Мәғсәдышән әв бејдә ки, умуты чы тобјә одәмон иҹтимои шуури, чәвон интеллекти, адәт-әнәнон ијән ҹо чијон. Тәклиф кардејдә бә корпә әғылон гыләј һәнәк. Әғылон дәвоштејдә бә рестә кәноәдә. Нојдә гыләј дој бынәдә и сәвәх мивә, чәјо вотејдә бә әғылон: “Шымәһон ком гыләјни һәммәјсә рә бырәсо бә сәвәхи, мивон һәммәј бәрәсен бәј”.

            Чокнә ки ишорә дојдә бә әғылон ки бывитын, әвон дәчыкејдән ијәнды дастику, витејдән һәммәј бә иврә, чәјоән иҹо ныштејдән, һардејдән ә мивон.

            Бы мәнзәрә һәдәјон мандә антрополог парсејдә чәвонку: “Бочи шымә гылә-гылә нывитишон? Жәгоон кардәбәј, бәвәдә анә мивә әрәси бә һәммәјс рә бә сәвәхи дәрәсәкәси, әвән ҹојлинә әһәј ә мивон!”   Әғылон сырејдән бәчәј бы сыханон, чәјо ҹәвоб дојдән бәј: “ ОБОНАТО! Бәгәм мымкуне ки, гирәм мандәјон һәммәј ғәмгин бе-бе, чокнә бәзне бе ки, и кәс бахтәвәр быбу?”

            Антрополог пешо умутејдә ки, “Обонато” сыхани мәно ыме: “Аз мывҹудим, чумчыко әмә мывҹудимон! ”

            Һа, есә лыберә быжән бомы, гәвомәј бывот бәмы, чокнәј? Ид кардәнине ым мәсәлә ја не? Бомы мәрағин ыме ки, әмә ид быкәмон гыләј ружи, чәј номи бынәмон ОБОНАТО, быдә толышон һәммәј бызнын ки, чәмә хәлғ гонә һоләдә жијә гыләј шәроитәдә мымкун быә ко ни ки, комсә толыш бахтәвәр бызны ыштәни! Ҹобәҹо һар гылә толыши бахтәвәр бе мымкуне әнҹәх де шәрти ки, ҹәми хәлғ бахтәвәр быбу, јәне озод быбу! Һәмән чымы тәклиф ым ни ки, әмә гыләј ружи ид быкәмон. Чымы пијә ыме ки, боән, мәсәлән, вәомә сори елон быкәмон ОБОНАТО сор, шуарышән ым бубу ки: “Әмә бәвәдә бахтәвәр бәбемон ки, ҹәми толышон бахтәвәр быбун!” Јәне, чәмә хәлғ ныбу, әмәнән нимон!

            -Һа, Амјәзо, лап пурғыбо бим! Сыхани рости, һич чәш кардејдәныбим ыштыку жыго гыләј ағылмандә тәклиф! Мәвужи бә шәв китоб-митоб һандејдәш, ај вејәзын! Быбахш мыни! Лап пәхыләтим гәте бә һәмонә тобјән! Чокнә бејдә ки, че Африкә думомандә гыләј тобјә корпә әғылонән ыми дәрәсејдән, әмма чәмә кали толышон дәрәсејдәнин? Быдә бынывыштым ыми, бынә бә сајт, толышон быдә баһандын, бунәмон чәвон тәклиф чиче: Ид быкәмон ја мәкәмон?