ЗЭ, АJ БЕВЭЖЭ МЕРД, АЗ МАРДЭМ БЭГЭМ?

Амјәзо

Зә, ај бевәҹә мерд, аз мардәм бәгәм?

Зинә гыләј чәмә дусти зангыш кардәбе бәмы. Чыјо-чәјо гәпымон жәј. Охојәдә огарде вотыше ки, гыләј чијән пијејдәме быпарсым ыштыку. Вотем, быпарс. Воте, “Валлаһ, һич ыштәнән зынејдәним, ты чокнә дијә бәкардеш бәчымы бы парси, чумчыко ым шымә ыштә које. Чымынән ихтијорым ни зәб бывғандым бәшмә коон. Әмма чандә соронин ки зынејдәм тыни, һич виндәмни ки, ты дештә Амјәзо анә бәд быби. Бәзнеш бәмы воте ки, чы быә шымә арәдә, кон вағи дум дәвардә шымә мијоно?”

Сырәјм. Воте, бочи сырејдәш? Вотем, чочин омејдә бәмы ышты ын парс! Воте, бочи? Вотем, һич ыштәнән нәзним ки, әмә дыглә Амјәзо анә дығғәти жијәдәмон, мәхлоғ анә дығғәт нишо дојдән бәмә. Гирәм чымы (һежо чәјән!) дуст быәнәбәјш, әвотим, бәты чы, әмә дустимон ја бәдимон? Әмма ты чәмә дустиш, әве жәго воте зынејдәним. Гыләјән чочинә мәсәлә бымәдәј ки, ҹәми ды руже ки, әмә, жыго бывотәмон, бәдимон дејәнды. Лап сыхани рости, һич бәдән нимоне, гәдәј сардимон дејәнды. Ым мәсәлән быә чәмә дыкәси арәдә, аз шәхсән бә һич кәсијон вотәмни чыми һәхәдә. Жыго зынејдәм ки, Амјәзоән һәлә имконыш быәни ки, ҹар быкәшы бә мәһоли ки, вај дәдәм вај, вај нәнәм вај, чиче, чиче, Амјәзо бәде демы! Чыконҹо ты хәбә гәтә ки, әмә бәдимон? Һәмән бочи тыни анә нороһат кардејдән чәмә мыносибтон?

Хыдо һесте одәми сәјсә, әвән сырәј! Воте, аз вотымехо, дылнодыл парсәјм ыштыку, чумчыко тарсәјм ки, бәшты хош әвони чымы жыго мәрағ нишо дој! Интаси аз дустимхо, шо бејдәм, виндеәдә ки, Амјәзон мијоно ов дәвардејдәни! Әве нороһат бим. Мәслоһат зынејдәнишбу, һич ҹәвоб мәдә, бәчымы кефијән әгынни!

Вотем, кәхәлизи балә, мәсәлә бә кефи гынијеәдә ја ныгынијеәдә ни! Әксинә, бәмы лап хош омејдә ки, чәмә дустон нороһат бејдән боәмә, пијејдәшонни ки, шәјтон дәшу бәчәмә арә, јаанки шәјтони вәсвәсә дәшу бәчәмә гыләјни дыл! Әмма ты ки чок зынејдәш, бы чандә сорон дырози ки әмә бә ҹангимон ыштә хәлғи роәдә, Хыдо доә жәго гыләј руж быәни ки, шин-шини гәп быжәнәмон дејәнды! Кәноо бәмә фик доәкәсон вејни һежо жыго фикәдә быән ки, есә ғыр бәкамон ијәнды! Веј одәмонән һежо мот быән бәчәмә амјәзоәти, “жыгоән амјәзоәти бәбе?” вотәшоне һәм бәчәмә ыштәни, һәмән чәмә думотоно. Јәне чәмә амјәзоәти һежо жыгоје: Бәруж даве бәкамон, до-дымжон бәдомон, сә-сыхан бәкамон бә ијәнды, бә иҹо беәдә лап чангбәчанг бәбемон бо ијәнды кыште, әмма шанго ижән шин-шини бәныштемон пебәшомемон чәј “панзијә” чај! Дустон шо бәбен, кәноәдә “бириз-бириз” кардә дышменән хар бәбе!  

Воте, тыны Хыдо, бывот бәмы, бы сәфә чич быә шымә арәдә? Вотем, зә, нәнәмардәј зоә, жәго жычиј быәније, нороһат мәби. Мәсәлә бымәдәј ки, чәмә гыләј ҹывонә толышә һырдәни хаһиш кардыше чымыку ки, ҹәвоб быдәм бәчәј кали парсон. Сыхани рости, бәчымы ыштәнијән хәјли чочин омәјн чәј парсон. Әмма ижән фикым карде ки, ҹәвоб ныдом, бәчәј хото бәгыне, дылыш баршије. Нывыштыме ҹәвоб, вығандыме бәчәј електрон почт. Пешо мәлум бе ки, мәвотбән, әј чок-чоки сәросније зынәшни мы; парсон чәј ыштәни нинбыән. Чәвон гыләј сәһифәшон һесте vkontakte.ru-јәдә, тосә 50 һәзо одәм гырдә быә әјо. Тыркә ҹывонә кинон ијән зоон дечәмә толышон ијән ҹо хәлғон нымојондон мыбоһисә кардәшоне чымы гыләј мәғалә сәпе. Ымијән вотәше бәвон ки, мадәм ки шымә сәрәсејдәнишон чә хонәхо нәзәрон, зынејон пијејдә чәј мәғсәди, бынывыштән ыштә парсон, аз хаһиш бәкардем чәјку ки, ҹәвоб быдә бәвон. Ыштәнән телефонәдә вотыше бәмы ки, чәмә кали толышонән һежо сәрәсејдәнин кали чијон. Вәссәлом! Ноәше һәмон мысоһибә һәмон сәһифәдә. Есә ај мызокирә шејдәһа чымы ҹәвобон әтрофәдә! Бә Амјәзоән шәсти гынијә ки, “Бочи сини бы вахтәдә дојдәш ыштәни беабру карде?”. Вотејдәм, зә, ҹывони мардәј, әмә иглә сијоси мыборизә бардејдәнимонки! Чәмә мыборизә һәмән идеоложи, информасијә мыборизәје! Әмә бәпе ко быкәмон һәм дештә одәмон, һәмән дечәмә оппонентон. Ышты һесте гыләј нимдошә сајт, зывонән ки, номхыдо, анә “шине” ки, тарсику 100 кәс толыш де зубәзу “дәшејдә” бә сајт, һандејдә әјо быә мәғалон. Әјо есә бој 50 һәзо одәм һесте, һәммәјән ҹывон! Бәмә лозим быә чиј һежо ым ни бәгәм? Охо әмәни “вадојдәнин” бә Боку мәтбуот, номымонән ғәдәғәне! Бочи? Чумчыко тарсејдән ки, мәхлоғ баһанде, бәзне чәмә нәзәрон, иҹтимои рај бәгарде бәчәмә тәрәф! Ым гыләј фырсәте ки, әмә бәпе истифодә быкәмон!

Бәмы чоч бывото чоке? “Бәс бәчәвон доә дымжонон, кардә тәһғирон чич вотејдәш?” Вотејдәм, сини сәпе син оме-оме, гырд гин кардејдәш ыштә мандә ағылијән! Ыштәни жыго бардејдәш ки, гуја ҹо выронәдә һандә тыркон һәммәј сәғби вотејдән бәмә? Аз ыми зынејдәм ки, ышты сәбры әрәсни, чок-чоки баһанди әјо нывыштә быә рајон! Аз есә бој де дығғәти һандәме әвон һәммәј. Әвон чанә дымжонән быдон, тәһғирән быкон, чәмә нывыштәјон ыштә кој виндејдән дечәвон тәһтәлшуури! Һәмән ыштән нишо дојдән ыштә интеллекти, тәһсили сәвијјә!

Интеллектым воте, и кәсән омәј бәчымы јод. Чәмә гыләј ҹывонә зоә нывыштәше бәмы ки, чандә вахтонин һандејдәм бә сәһифәдә быәкәсон нывыштәјон, бесәводин ки бесәвод, һич бә нав омејдәнин!

Вотејдәм, чымы балә, бочи әсәб кардејдәш? Ты охо бәпе шојво быкәј ки, әвон жәго бесәводин! Чәмә бәхти һежо бәвәдә вардәше ки, чәмә оппонентон Зујәнәдә быә Һыледә кочи сәвијјәдә мандә одәмонин. Иглә мандејдә ки, толышон тикәјән фәол быбун, быбастын чәвон гәви! Әјо быә чандә кәс толышә һырдәни нывыштәјоным һанде. Росте, чәвон кали кәсон һич бә думо нибәманден тырконку, әмма вејнә толышә кинон ијән зоон жыго ҹәвоб дојдән бә тыркон, лап чыпнејдән! Ныхтышон бејдәни ки, гыләј ҹәвоб быдән бәвон! Чәмә пијәј ым ни бәгәм? Бәмы омандо, һәлә и кәрән ҹәвоб бәдом бәчәвон парсон. Әв ки манде бә дымжонон, чә одәми пыә ки быбо, әвән бәј бәше! Бәмә чич бәкан чәвон дымжонон? Ыштә кефи быкә!

Ымоным ки гәп жәј, чәмә дуст хәјли роһат бе. Чәјо огарде вотыше ки, иҹозә быдош, гыләј мәсәлә гәп бәжәнем боты. “Бывот”, - вотыме.

-Чәмә дијәдә дыглә пијәмерд һестбе, чәпә һамсијәбин дејәнды, һәмән дијәроә авлодәтишонән рәсејдәбе бәјәнды. Һа, чы пијәмердон адәтбе, һаруж јәнды әгәтин дејәнды, беабру әкәјн ијәнды. Сәбәбән чич әби? Ја чәпәсә, ја “ышты каг бочи дәварде бәчымы со?”, ја бочи ышты пәс дәше бәчымы јәтәғ, чыбызным, һәни чичон, чичон! Интаси мәсәлә бымәдә ни. Бәруж ки јәнды әгәтин, мәхлоғ әвоти ки, һәни әвон гәп нибәжәнен дејәнды. Әмма чокнә ки һәши ејәгарди, һангом әби, әвиндиш ки, әвон дыкәси ижән ныштән тујә дој бынәдә, чај пешомејдән, шин-шини бә гәпин!

Ружон ружони пијәмердон ижән јәндышон гәтәбе, бәдбин дејәнды, ијәнды ризи кандејдәбин! Бы вахти пијәмердон гыләјни јәнды гәтәшбе дештә гыләј ҹо һамсијә. Мәхлоғ һәммәј бә тәмшобе ки, ај есә бәкыштен ијәнды, бы саат бәкыштен! Һежо бы вахти ә гылә һамсијә пијәмерд дастәдә отәш, дастәдә кыләш, омәј ыштә һамсијә пијәмерди сәпе, огарде вотыше бәј: “Зә, ај бевәҹә мерд, аз мардәм бәгәм, ты де ҹо кәси јәнды гәтејдәш”?!

Есә аз виндејдәм, ышты дештә Амјәзо коән бәчәмә бә пијәмердон әһволоти мандә!..