ДЕ МИЛЛЭТИ ИджО ЖИJЕ ЭБЫНИ!

ДЕ МИЛЛӘТИ ИҸО ЖИЈЕ ӘБЫНИ!

            Аз фәғыр вотеәдә ки, бә иҹо жије әбыни де милләти, һежо чәмә кали толышон лыв печокнејдән бомы! Аз вотеәдә ки, ә милләт тобә кардәнине толышон вәдә бәчәмә хәлғи сә вардә зылләтон горәнә, комсә ахмәх чы тоно лыберә жәјдә бомы! Аз вотеәдә ки, зә, баләмардәј әғылон, ым – милләт ни, киј педош, чәј әҹдод ја ермәније, ја толыше, ја ләзгије, ја кырде, јаанки Хыдо бәзне кије, кам мандејдә кали камсәрә, ыштә дәдә-нәнә нызнә толышон бә дымжон быгәтын мыни! Зә, аз чич бәпе быкәм, чәмә хәлғ сәрәсы ки, биҹ, һәромзодә, вәләдизино хәлғ, милләт бе әзыни! Ком толышику быпарсош, ыштә һафт пешти әзбәр бәвоте! Ком тырк бәшмә раст омә ки, бызны ыштә һафт пешти! Һежо ыштәни бәвоте, вәссәлом! Ыштә пыә номи гәтеәдә, бәчәј јод боме ки, ханихәробәтије, пыә ки тырк быәни! Пегәтән һежо чәмә Ланкони кали “тыркон”. Бывотәмон һежо ә һаләсә Һоҹибобо! Киш, зә? Бәвоте, “чымы дәдә-бобо Ироно омә бә Ланкон”! Зә, аз ныпарсәјм ыштыку, кон хәробәо омән ышты дәдә-бобон? Аз пијәме бызным, милләты чиче? “Ироно омәбун, тыркимәни”! Зә, Ирон бәгәм инкубаторе, бәнә сипијә кижә тырк перосны? Дијә кардејдәш бәчәј һалә сәј, толыше ки мандә. Есә чич быкәмон, мәһоли хәробә кардејдә ки, мәвотбән, тырке! Жәго тырк бәбе? Ҹо тырконән жәго. Ланконәдә дәбышон еғандә, дамә быәкәс вотејдә ки, “дәдә-бобомон Ироно омән”! Зә, Толыш һежо Иронејәни! Руј чә жапәо бы жапә куч кардәкәс тырк бејдә?

Чокнә иҹо жимон карде бәбе дештә әсыл-нәҹобәти, дәдә-бобо, милләти нызнә хәлғи? Чандә сорон де жәләвонон и довләтәдә жијәмон ки, бы ружән мандәмонәни! Одәми зыне бәбе дечәј рәғ-ришә, дечәј милли мәнсубијәти! Ә одәм ки, ымони зынејдәни, хәбәшән ни ыштә рәғ-ришәку, чәво чы одәм?

            Сыхани рости, әвон анә вырә кардејдәнин ки бәмы! Чымы дард чәмә кали толышон дардејәни! Зә, дәчыкән бәштә тырк вотә һар ҹурә вәләдизино думи, очыке зынејдәнин, пијејдәшонни есијын чәвонку! Шәв-руж бә дывон ки, тырк комәг быбу бәвон! Бә Хыдо мандә жәләвонә толыши ко!

            Бочи бәчымы јод омәј ын мәсәлә? Озорбојҹон есә бытыпы, бы саат бәтыпеәдәј. И тәрәфо мәхлоғ һәммәј рост быә, мәмләкәти һар вырә отәши дыләдәј. Чә тәрәфоән кали дәрәсә “тыркон” јәғын кардәшоне ки, чы довләти охој рәсә! Әве, әвон боштә ҹони бә һәрәкәтин ки, һич ныбо, Хыдо һузурәдә бо ҹәвоб дој сыханышын быбу!

            Пегәтәмон һежо Озорбојҹони јолә әнывышт Әкрәм Әјлисли! Аз ҹывонәти вахтонәдә веј һандәме чәј романон, повестон. Сәвети вахтәдә тыркон фәхр кардејдәбин деәј ки, гуја һукмәти арыште нызнәше әв! Мыстәғил бе бәпештән депутат бе. Орденышон дој бәј, чандә ҹо номон! Чич бе? Есә мәлум быә ки, ә фәғыр һич тырк нијебән, ермәнијебән, чәвон ди Әјлисән (Агулис) ермәнијә дијебән! Чәмә Лики ғәбыстононо дыздејдән сәнгонә сығон, бардејдән бә Нахчыван ки, сыбут быкән бә дынјо ки, һичмәсә, Нахчыван тыркон вәтәнејбән! Чич бе чыми охој? Ә. Әјлисли иглә романыш нывыште, номышән “Сығә һанон”, деәјән сыбутыш карде ки, еһтијоҹ ни бо сәнгонә сығон дыздије, чумчыко ыврә һәммәј ермәнијон зәмине!

            Әве, Боку вәш гәтәше вәшејдә! Бә и гәв һәммәј вотејдән ки, Ә. Әјлисли “сыннәт кардә быә ермәније”. Әв һар кије, ыштән бәзне. Бәмә чич чымику? Тырконку хәбә сәј лозиме ки, зә, чич бе, есә зынәоне, кије Ә. Әјлисли? Гуја мандә гылонон һежо халисә тыркин? Конҹој тырк Озорбојҹонәдә? Әнҹәх ыштә дәдә-бобо нызнә һәромзодон тырк вотејдән бәштә! Мәхлоғ гынијә бәјәнды бәнә тыршинә аши, номшонән ноә быми тырк! Һежо бәпе әвон ыштән бынывыштын ыштә милләти ки бе, чәјо шымә вәш быгәтән? Чокиш әве, икәрәдә бә гиј быгәтән ки, тырк ни Озорбојҹонәдә, бәштә тырк вотәкәсон әнҹәх һәромзодә толышонин, ермәнијонин, ләзгијонин, кырдон, парсонин ијән ҹо кәсонин! Чәјоән тобә быкән, бәлкәм һәм Хыдо, һәмән ә хәлғон быбахшын шымәни!

            Окән ыштә чәшон, һа толышона! Чәмә иглә ромон һесте, әвән озоди роје, мыстәғиләти роје, ыштә Толышә довләти сохте роје! Де милләти иҹо жије әбыни!