ТОЛЫШОН ЧЕ МАРДЭ ДУМО ШЭНИНИН, JААНКИ ДЭЧЫКЭНИНИН БЭJЖИJОН ДОВНЭКУ?!

Амјәзо

ТОЛЫШОН ЧЕ МАРДӘ ДУМО ШӘНИНИН,

ЈААНКИ ДӘЧЫКӘНИНИН БӘЈЖИЈОН ДОВНӘКУ?!

Гәвчәрәз

-Вахты де хәј, Амјәзо!

-Һар вахты хәј быбу, шинә Амјәзо! Чич һесте, чич ни?

-Ышты хәбә һесте ки, Шәјтонхонә выло бејдә ижән?

-Боку?

-Һа! Ҹо шәјтонхонән һесте ки?

-Зә, тыны Хыдо, жәго мәвот, чәмә кали толышон дыл бәтәке!

-Толышон дыл бочи тәкејдә?

- Зә, чәмә толышонин нин бәгәм, вәшијән-тәшијән бымандон, тов вардејдән, әмма Хәрәбоғи дард әвони кыштејдә. Шәјтонхонә јолон де ермәнијон ҹон вотејдән, ҹонән мәсејдән, кинә дојдән бәвон, кинә сәјдән чәвонку! Әмма толышон ыштәни кыштејдән ки, һичмәсә “ермәни чәмә дышмене”!? Әве Шәјтонхонә выло бе һәхәдә ки бынывышто, ки сыхан ерынгыно, әлбәсаат дышмен елон кардејдән ә шәхси. Ышты дијовыжон нин, бәты бә сә-сыханин ки, бочи нышт-әшт кардејдәш де ермәни? Ыштә хыјзони, ыштә хәлғи һајәдә нин, Шәјтонхонә дарди кәшејдән! Гыләјни бы ружонәдә чымыку парсејдә: -“Ты ҹидди нывыштејдәш ки, Шәјтонхонә охој рәсә”? Вотем, ај Биләм, дечымы, дешты воте није, иншалла жәгоән быәнине! Кам манде че хонәхо дыл бышу! Жәгоән беше ше, һәни һич хәбәмән ни чәјку! Һәни чанди бывотым? 

-Һа, сәрәсәјм! Интаси бомынән мәрағине: Шәјтонхонә бәгәм толышон дастәдәј ки, әвон наһаштын әврә выло быбу? Чики дастәдәбо, әвонән выло кардејдән. Толышон һа ыштәни быкыштын, кије бәчәвон сыхани гуш доәкәс?

Ымони бынәмон бә и кәно. Бомы мәрағине ки, ым чы һәнгомәје әјо бекардејдән де ә мојнә – Гуләр Әһмәдови? Чы “милјоне” ым? Бочи есә бә дим бешејдә? Бәгәм тосә есә һички зынејдәныбе ки, Шәјтонхонә депутатон әнҹәх де пули выжнејдән? Чич бе, бочи есә сијоруж кардәшоне ә мојнә?

-Чәмә толышон чанә ыштәни быкыштонән, Шәјтонхонә јолон чок зынејдән ки, чәвон охој омә рәсә. Ыштәнән иглә чәвон ыштә охој не һа, һәмән чә мәмләкәти охој рәсә! Әве һәммәј чангышон дәноә бәјәнды, ҹонкәнышәдән!

Чымы зынәј ыме ки, әвон пијејдәшоне бә Авропә нишо быдән ки, гуја мыборизә бардејдән де рышвәхорәти. Вотешон пијејдә: -“Дијәкән, де ыштә депутатонән бахшејдәнимон, мәғсәдымон әве ки, бешәмон бә рышвә охој”!

Шәјтонхонә кали ғәләмбәдастон нывыштејдән ки, гуја һукмәти дыләдә быә мафиозә групон дејәнды бардә марде-манде ҹанги нәтиҹәј ым Гуләр Әһмәдови мәсәлә. Бәзне бе. Интаси жыго чијон нывыштәкәсон гыләј мәнтығ нәвејдән һукмәти һәрәкәтонәдә. Ијоән ки һич вахт мәнтығ быәни, әбынијән! Кулкымоәтәдә чы мәнтығ? Ијо иглә мәнтығ һесте: һәммәј бә ҹангин де һәммәј! Бымијән вотејдән тәбиәти “вағи ғанун”! Һич виндә ки, дыглә вағ димбәдим быһыты? Һәтто ро шеәдән думојәнды рестә бејдәнин, јанбәјан шејдән. Чумчыко һар гылә вағ чок зынејдә ки, ыштә пешти быгордыно бә ҹо вағи, әв дәрһол чаппә бәка әј! Ымонән жәго. Һежо бо фырсәти нәвејдән ки, ијәнды быкошын! Чандә соронин һукмәтәдән, һежо ын мыборизә жыгоән дәвом кардејдә. Әве, мәнтығи бынәмон бә и тәрәф, мылоһизә быкәмон кулкымоти ғанунон әсосәдә. Жыго беәдә, нәтиҹә мәлуме: Веј гымон ки, чә мојнә тале “пијо” һәлл быә. Бе әзыни ки, һукмәти сәдә ныштәкәсон тосә есә нызнын ки, жыго гыләј мәсәлә һесте. Әвон чок зынејдән ыми. Чумчыко чә пулон вејни бәчәвон ыштәни рәсејдә, копуг-ғурушән мандејдә жәго гуләрон ҹифәдә. Ҹәмати сәј ғал кардејро мангәдә-сорәдә и кәрә жыго мәсәлон бекардејдән бә дим ки, сәон ғал быкән... Јолон вотәјнә, быдә әвон ыштә но-пегәтәдә быбун, бини фәләк чы но-пегәтәдәј боәвон! Ә мојнә ки вотејдән есә ҹонкәнышәдәј, ым иглә чәј ҹонкәныш ни. Ым чә Шәјтонхонә ыштәни, чәј довләти ијән һукмәти ҹонкәныше! Ым чә мәмләкәти гурәларзәје ки, чәј охојән гыләј Фатиһә быәнине иншалла!

Интаси бомы мәрағин ни чики чикику пул сәј, әј бәки дој, чәј тале охојәдә чокнә бе. Бомы мәрағин ыме ки, зәмонә бы вахтәдә жыго гыләј ғәзијә нәтиҹә иглә бе бәзне: Шәјтонхонә беәјән выло быәнине! Әмма жыго әһволотон чәј охој тикәјән нез кардејдән! 

-Чок! Жәгобу, бәс бәвәдә чәмә толышон коврәј хоки екән бәштә сә?

- Ымән чокә парсе! Есә быдә чәмә толышон нәтиҹә бекән боштә: Мардә думо шәнинин, јаанки дәчыкәнинин бәјжијон довнәку?! Чәмә толышон зынәнинин ки, әвон һа ыштәни быкыштонән, Толыш озод бәбе, Толышстон мыстәғил довләт бәбе! Әмма бәвәдә әвон де кон дими бебәшен бә мәхлоғи дылә, аз әј һәни воте әзыним, хосә Амјәзо!..