hАНДЕJДЭШОН, ЧЫМЫ БИЛОН?

Ф.Ф. Әбосзодә

ҺАНДЕЈДӘШОН, ЧЫМЫ БИЛОН?

            Баһандән, де Хыдо комәги. Һанде чоке! Чоке, һәмән веј воҹибе! Камәдә-вејәдә бочәмә хәлғи еғволи нороһат быә, боәј гыләј руж бәме пијә һар гылә толыш ымруж чок-чоки, де дығғәти, сәрһисоб һандәнине һаружнә мәтбуоти ки, бызны чуне шејдә чәмә дынјо, деәј бә иврә һәмән чәмә мәмләкәт...

            Һәлбәттә, де иглә һанде сә бејдәни чәмә ко. Һанде-һанде һәмән әмә фикир кардәнинимон ки, чич быкәмон, чокнә быкәмон, де кон рој бышәмон, кон вырәдә ғәрор быгәтәмон, конҹо быныштәмон, конҹо бәштәмон ки, чәмә шә ро озоди бијә бочәмә хәлғи.

Интаси, гыләј ко һесте ки, наһандә һичи карде бејдәни. Бәпе баһанди ки, бызни, чич нывыштејдән чы дынјо ағылмандә, мыдрикә одәмон, дынјовиндә мытәхәссисон, аналитикон, сијосәткорон, алимон...

            ...Рә-рән ныбо,  арәдә мәлағатым бејдә дечәмә сәводинә толышон. Дарды-дыл кардејдәмон, но-пегәтәдә бејдәмон, мызокирә кардејдәмон дынјо гардыши, пијејдәмоне ки, пәјдо быкәмон боштә хәлғи ростә ро. Дард бымәдәј ки, хәбә гәтејдәш хонәхоку ки, хәбә һесте фылон чијку, фылон мәғаләку, нывыштәјку? Амон пеғандејдә. Вотејдә, не, конҹошон нывыштә әв? Вотејдәм, һа чымы хосә билон, охо хәлғи сәводсојб шымәнишон, мандә ҹәматән ерәхејдә бәшмә гәви ки, бунәмон ымон чич вотејдән? Бәс чич вотејдәшон бә мәхлоғи? Чокнә ҹәвоб дојдәшон бәвон?

            Мыни чок сәрәсән, һа чымы азизә билон! Ымони нывыштеәдә мәғсәдым әв ни ки, бә чикисә хото быгыным, кијсә еғандым хәлғи чәшо, чикисә вәдә ыштәни һәммәјсә әзын, ағылманд бә ғәләм быдәм. Не, һәлбәттә, не! Охо, хәлғи мәсәлә, чәј тале, чәј маштәнә ружи но-пегәти фикри кардә һар кәс бәпе сыфтә-сыфтә ыштә сәпе ко быкә! Чокнә бәвотен, бә ҹо кәси дәрс, ағыл, панд дој пијәкәс, бәпе сыфтә ыштән “дәрс быгәты”, сәвод умуты, чәјо бешу бә хәлғи дылә. Жыго ныбу, бәвәдә бывотән бәмы ки, сәһвәдәм...

            Зинә ружику чандә толышә балон зангышон кардә бәмы ки, миәллим, әчијон ки, ты чандә вахте вотејдәш бәмә, де сәбри, һовсәлә изоһ кардејдәш боәмә, ымруж Русијә јолә мытәхәссисон бәрмалә нывыштејдән! Чымисә чок һәни чич бәбе! Есә виндејдәшон ки, һанде чы хосә чије? Наһандон, чыконҹо бәзнен ки, мәхлоғ чич нывыштејдә?

            Һа, быдә мәтләбику дијәро нышум, омејдәм ижән чәмә мәлағәт кардә билон сәпе. Гыләјни парсејдә бәмыку ки, бәс чокнә бәбе Озорбојҹони охој? Вотејдәм, һа чымы билә, чандә вахте аз нывыштејдәм, вотејдәм бәшмә ки, чымы китобәдә ни Озорбојҹони ном!

            Вотејдә,бәс охо әјо есә мыборизә шејдә, ҹәмат гынијә бәјәнды, чангышон дәноә бәјәнды, де кәшон-кәшони һозы бејдән бә президенти сәчынон. Бәс быми чы сыхани һесте? Әмә чич кардәнинимон бәс? Деки и быәнинимон, бә иттыфоғ дәшәнинимон, кон рестәдә быәнинимон, бәки ҹон вотәнинимон, бәкијән дышмен? Бәпе әмә бызнәмонхо ыштә кој? Охо, чәмә кали толышон дәмандән бо овардномә нывыште, бә ловә-мыннәтин гаһ бы дастә, гаһ бә дастә ки, “тыны Хыдо, әмәнијән пегәтән дештә”! Есә әмә чич быкәмон?

            Вотејдәм, ај чымы билә, ки чич кардејдәбу, бәштә ыштәни кардејдә, боштә кардејдә. Һәлбәттә, хәбәм һесте чә овардномонкујән. Манги, дыманги бәнав бә мәмләкәти подшо ловә-мыннәт кардәкәсон, ымруж пештыпур бин ки,чәјку сәдо бешејдәни, дәмандән бә иглә дастә оварде. Хыдо шојде ки, чымы ком ни дејәвон, ыштән бәзнен. Интаси һаканә ыштән-бәштә фикир кардејдәм ки, еһанә ын дастән ҹәвоб ныдо бәвон, ја рәдд быко чәвон овардномә, бәвәдә һәни бәки обәварден бәс? Һич ныбу быдә чәш быкән ки, чә дастон гыләјни чәмә хәлғи номи быгәты, чәјо ижән бәвотеш, ҹәри-ҹәһәннымәдә, шејдән, быдәбышун! Һич номијән гәтәкәс нихо! Һәтто, һестебујән, толышон номи, быбахшән мыни,бәнә гыләј мырдолә канә гәтејдән! Мадәм ки, жәгоје, бәс шымә ки мардә чәвон дастәдә?!

            Мылхәс, Хыдо ғыјбәт нынывышты, боән ыштә гәпи быжәнәмон. Чымы фикон умуте пијејдәбу, бәрмалә вотејдәм бәшмә: Ә дастә быбу, ја ын дастә, јаанки ҹо гыләј дастә, бә мәмләкәтәдә чәмә души гәтә одәм ни, чәмәнән бә һич кәси кәшә дәше фикмон ни! Әмә дештә рој шејдәмон, сәпе Хыдо, зәминисән чәмә хәлғ! Әмә дештә рој нышомон, рушт пәјдо әкәнимон! Интаси тикәјән ғојм быәнинимон, сабитғәдәм быәнинимон ыштә роәдә ки, Хыдоән ро окә боәмә, бочәмә хәлғи. Ымони кардејроән иминә нубәдә бәмә лозиме сәводин быбәмон, сә бекәмон дынјо гардышику. Јәне, баһандәмон, шәв-руж баһандәмон!

            Дынјо коон жыго шејдән, иншалла, чәмә вотәјән бәбе, јәне, Хыдо һәх, әдоләт нозил бәбе чәмә жијә зәмини димәдә! Бы незә вәомә соронәдә дынјо хәритә анә дәгиш бәбе ки, чокә толышым бәпије, әјо вырәбәвырә карде бызны чәмә хәлғи!

            Ымән и кәси, да кәси, са кәси ко ни, ај чымы азизә быјон! Һички быдә ныжәны бәштә синә ки, “аз бәкам ыми”! Не, һички ҹојлинә карде әзыни жыго гыләј нәһәнгә, ҹоһоншумулә кој! Әве һәммәјәво гырдә быбәмон, бә иврә быбәмон ки, зумон веј быбу, сыханымон дәварды, де сәбарзи рост карде бызнәмон ә гонә шәлә ки, һәлә чәш кардејдә әмәни!

Хыдо сәбарз быкә шымәни һәммәј иншалла!